In de periode 2008 – 2012 is de rozenteelt grotendeels naar Afrika vertrokken, met als gevolg dat het gebied in verval raakte. Sinds 2013 werkt Ontwikkelingsbedrijf NHN als onafhankelijke gebiedscoördinator aan het toekomstbestendig maken van het gebied. Dit doet zij door samenwerking tussen ondernemers te organiseren, het aantrekken van nieuwe bedrijven, verduurzamen van de energievoorziening en samenwerking met overheden, HVC Groep en banken.
Het Altongebied is circa 220 hectare groot en heeft een glasareaal van circa 90 hectare. In het gebied zijn vooral sierteeltbedrijven gevestigd. Geteelde producten zijn alstroemeria’s, chrysanten, freesia’s, lelies, rozen, stelitzia’s en tulpen. Daarnaast vindt er zaadvermeerdering plaats, zijn er diverse potplantenkwekerijen gevestigd en is er één paprikateler in het gebied actief. Tot slot zijn er twee weefselkweekbedrijven gevestigd, die in kunstmatige voedingsbodems basispartijen kweken die vervolgens overal op de wereld vermeerderd worden. In Alton is de sierteeltsector dus van zaadje tot eindproduct aanwezig.
Toen Ontwikkelingsbedrijf NHN in 2013 aangesteld werd als gebiedscoördinator werd een sector en gebied in crisis aangetroffen. Veel ondernemers hadden last van zware economische tijden en diverse ondernemers gingen failliet of zaten tegen een faillissement aan. Desalniettemin waren er ook jonge sterke ondernemers die wel toekomst zagen. De filosofie van de aanpak was dan ook om de sterke ondernemers zich te laten verenigingen en nieuwe ondernemers naar het gebied toe te trekken. Door nieuwe ondernemers naar het gebied aan te trekken ontstaat er nieuw perspectief en draagvlak voor collectieve voorzieningen zoals een duurzame energievoorziening. Collectieve voorzieningen trekken vervolgens weer nieuwe ondernemers aan, waardoor een zichzelf versterkend proces ontstaat.
Als resultaat van de samenwerking tussen de bestaande ondernemers is in 2015 de Ondernemersvereniging Alton (OVAL) opgericht. Gesterkt door het perspectief op een warmtenet hebben de ondernemers een gezamenlijke toekomstvisie opgesteld. In de toekomstvisie Alton is de ambitie opgenomen om in 2030 voor de teelt van gewassen geen gebruik meer te maken van fossiele brandstoffen. Alle ondernemers zijn lid van OVAL en hebben de toekomstvisie ondertekend. In maart 2016 is de toekomstvisie aangeboden aan bestuurders van de gemeente Heerhugowaard en provincie Noord-Holland.
De toekomstvisie van de OVAL is voor gemeente Heerhugowaard, provincie Noord-Holland en Rabobank Alkmaar aanleiding geweest om onder regie van de gebiedscoördinator een gebiedsvisie voor Alton en het omliggende buitengebied, inclusief uitvoeringsprogramma op te stellen. In de gebiedsvisie is geconstateerd dat Alton vooral geschikt is voor glastuinbouwbedrijven van kleine tot middelgrote schaal (1 tot 15 hectare). Daarmee is het gebied vooral geschikt voor sierteelt en niche groente teelt, ondersteund met onderzoek, handel- en logistieke activiteiten. De ondernemers in het Altongebied onderscheiden zich door vakmanschap, innovatief ondernemerschap, marktgerichte producten, gezonde bedrijven met veel werkgelegenheid en een duurzame bedrijfsvoering. Ten einde in 2030 energieneutraal te zijn is een duurzame energievoorziening (warmtenet in combinatie met geothermie) en lokaal CO2-net nodig. Daarnaast dient de fysieke en digitale bereikbaarheid verstevigd te worden en is uitbreiding van het gebied noodzakelijk om nieuwe vestigers te kunnen accommoderen. Het visiedeel van de gebiedsvisie is op 7 juni 2017 vastgesteld door de Stuurgroep Alton en hier te downloaden.
Het perspectief op een toekomstbestendig glastuinbouwgebied heeft er voor gezorgd dat nieuwe ondernemers uit het buitengebied zich graag in Alton willen vestigen. In 2016 heeft dit geleid tot de vestiging van Gootjes Allplant en in 2017 heeft Verver Export zich in Alton gevestigd. Daarnaast is er nog een aantal bedrijven uit het buitengebied die graag naar Alton willen verplaatsen. Het bedrijf Amigo Plant heeft hiertoe in 2017 een kavel van 10 hectare in Alton gekocht. In 2018 kocht het bedrijf nog eens een kavel van 5 hectare en in 2019 werd Sol Roses overgenomen. De komende jaren zal Amigo Plant haar teeltareaal in Alton flink uitbreiden. De inzet van de POP3 Verplaatsingssubsidie voor glastuinbouwbedrijven door provincie Noord-Holland en de Europese Unie geeft een extra boost aan de bedrijfsverplaatsingen en moderniseringen. Een andere nieuwe vestiger is Hortimare. In 2019 vestigde dit zeewierzaad veredelingsbedrijf zich in het Altongebied. Een mooie nieuwe bedrijfsactiviteit voor het gebied met veelbelovende groeiperspectieven. Ook reeds in Alton gevestigde bedrijven hebben flink geïnvesteerd en gemoderniseerd. Het betreft onder meer Kwekerij A. Bakker en Zn, HM Tesselaar Alstroemeria, Iribov en Bejo Zaden. Tot slot heeft Tesselaar Freesia geïnvesteerd in een van de grootste zonthermie-installaties van Nederland (9.300m2), waarmee de teelt van freesia’s duurzaam verwarmd en gekoeld wordt.
Een belangrijk onderwerp voor de ondernemers in Alton is energie. Van een gemiddeld glastuinbouwbedrijf bestaat een derde van de kosten namelijk uit energiekosten. In 2014 is daarom door LEI Wageningen UR een energieonderzoek uitgevoerd. Daaruit bleek dat in het Altongebied een derde van het totale energieverbruik in de gemeente Heerhugowaard plaats vindt. In samenwerking met HVC uit Alkmaar is vervolgens SDE+ subsidie aangevraagd voor de Bio Energie Centrale (BEC). De subsidie werd toegekend en daarmee is het startschot gegeven om het doortrekken van het warmtenet van HVC naar Alton te onderzoeken. Door intensieve samenwerking tussen NH Paprika, HVC en Ontwikkelingsbedrijf NHN is er een leveringscontract gemaakt tussen HVC en NH Paprika. Met een garantstelling van de gemeente Heerhugowaard om in 10 jaar tijd 2.500 woningequivalenten op het warmtenet aan te sluiten, kwam de businesscase rond en kon de aanleg starten. Op 1 januari 2019 werd de eerste duurzame warmte geleverd aan NH Paprika. In november 2019 is ook Gootjes Allplant aangesloten. Met beide bedrijven is een gasverbruik van 5.000.000m3 aardgasequivalent verduurzaamd, waarmee 9.000 ton CO2-uitstoot per jaar vermeden wordt. De verduurzaming van de energievoorziening gaat gepaard met behoefte aan externe CO2 als voedsel voor de gewassen. Met HVC wordt daarom samengewerkt om CO2 af te vangen van de Biomassa Energie Centrale in Alkmaar. Een pilot fabriek met afvangcapaciteit van 4.000ton per jaar is sinds het voorjaar 2020 operationeel en levert CO2 aan de glastuinbouw in Alton. Er wordt onderzoek gedaan naar verdere opschaling van de CO2 afvang.
Reeds in 2014 gaven ondernemers aan behoefte te hebben aan glasvezelinternet. Het heeft tot 2020 moeten duren voordat het er uiteindelijk kwam. Met de aanleg van het warmtenet in 2018 zijn mantelbuizen in de grond gebracht langs het tracé van het warmtenet. In 2020 heeft Photonic de glasvezel aangelegd en biedt NG Networks de internetdiensten. Naast snel internet kunnen nu ook de satellietschotels van de muur af en kunnen ondernemers tv kijken via internet.
In samenwerking tussen HVC, gemeente, ondernemers en gebiedscoördinator wordt hard gewerkt aan de uitvoering van de gebiedsvisie. Grootste prioriteit daarbij is de verdere verduurzaming van het gebied. Eind 2020 wordt daarom een gebiedsvisie energie opgeleverd waarin de verduurzamingsplannen verder geconcretiseerd worden. Belangrijk element hierin zal onder meet het realiseren van een geothermiebron zijn. HVC heeft reeds in Alton geologische studies uitgevoerd, een opsporingsvergunning verkregen bij het ministerie en een boorlocatie aangekocht. Op het moment dat de vraag naar warmte verder toeneemt, kan het project verder gerealiseerd worden.
Een ander aandachtspunt is verkeer en ontsluiting. In 2020 is daarom een verkeersplan opgesteld. De gebiedscoördinator van Ontwikkelingsbedrijf NHN blijft nog tot eind 2021 actief in het Altongebied om de uitvoering van de gebiedsvisie te organiseren en de verdere verduurzaming van het gebied vorm te geven.
